Van op naar in de stoep: AEC-granulaat als duurzame grondstof
Van je 'grijze afval' naar een stoeptegel. Een musthave met het oog op de circulaire economie, zou je denken. Maar er zijn ook aarzelingen bij het gebruik van nieuwe grondstoffen die afkomstig zijn van afval. Hoe geven we het dan toch waarde?
Bedrijven en inwoners scheiden hun afval steeds beter en dus wordt er meer gerecycled. Toch blijft er een stroom ‘grijs’ afval over die verbrand wordt in een Afval Energie Centrale (AEC).
Door die verbranding ontstaat warmte die ingenieus wordt omgezet in elektriciteit. Wat veel mensen niet weten, is dat er een onbrandbaar deel (bodem)as overblijft. Dit onbrandbare deel van het afval is ongeveer een vijfde van de oorspronkelijke hoeveelheid afval. Jaarlijks produceren de Nederlandse AEC’s zo’n twee miljoen ton AEC-bodemas.
Van afval naar bouwstof
De bodemas die overblijft, wordt niet gestort, maar opgewerkt tot nieuwe grondstoffen. Het wordt onder andere gebruikt als alternatieve grondstof voor stoeptegels, buitenmeubilair of straatstenen.
Dat kan niet zomaar. Ruwe bodemas is een verzameling van verschillende soorten elementen. Bij Heros wordt een scala aan scheidings- en reinigingstechnieken gebruikt om de bodemas te zuiveren. Hiermee worden onder andere ijzer, (edel)metalen, non-ferrometalen als zink, koper en aluminium en roestvrijstaal uit de bodemas gehaald. Ook worden verontreinigingen verwijderd, zoals niet goed verbrande componenten.
Vervanger van zand en grind
De meeste van deze materialen krijgen weer een functie als primaire grondstof. Wat overblijft, is een korrelig granulaat dat heel goed te gebruiken is als bouwstof. Bijvoorbeeld als ophoogmateriaal voor wegen, als immobilisaat in grotere werken of als secundaire grondstof voor beton.
“De hoogste kwaliteit die we binnen Heros uit bodemas opwerken, is AEC-granulaat. Dit doen we onder de merknaam granova® Granumix. Dit materiaal voldoet aan specificaties als grootte en consistentie. Hierdoor is het voor de betonindustrie uitstekend geschikt als secundaire grondstof”, zegt Edwin Heijnsdijk, Sourcing en Productmanager bij Heros.
Het granulaat is zo ontwikkeld dat het in niet-constructieve betonproducten kan dienen als vervanger van zand en grind. Granumix is KOMO gecertificeerd en kan zo één-op -één worden ingezet in KOMO gecertificeerd bestratingsmateriaal.
Omarm alternatieven voor zand en grind
Grote kans dus dat de stoep langs jouw straat voor een deel bestaat uit het afval dat je eerder in je grijze kliko gooide. AEC-granulaat wordt al sinds 2013 gebruikt als vervanger van zand en grind. Zo werken de grotere producenten van bestratingsmaterialen over het algemeen al jaren naar tevredenheid met Granumix. Hoewel het dus gemeengoed lijkt, wordt het gebruik niet altijd omarmd door overheden die op zoek zijn naar nieuw bestratingsmateriaal.
Een structurele oplossing voor de toekomst is minder afval verbranden, maar de harde realiteit is dat dit nog wel tientallen jaren duurt voordat het zover is”
— Edwin Heijnsdijk, Sourcing en Productmanager
“Als dit soort gecertificeerde grondstoffen geen nuttige toepassing in de maatschappij kunnen krijgen, dan is het alternatief een laagwaardigere toepassing. Bijvoorbeeld als ophogingsmateriaal”, zegt Heijnsdijk. “Storten van bodemas is overigens geen oplossing, want dat is wettelijk verboden. Een structurele oplossing voor de toekomst is minder afval verbranden, maar de harde realiteit is dat dit nog wel tientallen jaren duurt voordat het zover is.”
In de tussentijd vecht de bouwsector om grondstoffen als zand en grind. Voor beide grondstoffen geldt dat die niet oneindig verkrijgbaar zijn. Heijnsdijk: “Geschikte alternatieven zouden dan ook omarmd moeten worden en zeker niet geweerd. Producenten vervangen meestal rond de 25 procent van het toeslagmateriaal door AEC-granulaat in de bestratingsmaterialen. Dit betekent dus in de praktijk een kwart minder gebruik van zand en grind.”
Stap naar verdere verduurzaming
Voor verdere verduurzaming van de betonketen is de toepassing op grotere schaal van secundaire grondstoffen dan ook een goede stap. “Eerlijk gezegd kan ik me geen betere en nuttigere toepassing bedenken voor granulaten uit AEC-bodemas”, meent Heijnsdijk. “Daarmee hebben we voor AEC-bodemas een duurzame en circulaire toepassing ontwikkeld en krijgt het laatste restant van ons brandbaar afval toch nog een toekomst. Misschien wel in de stoeptegel waarop het grijze afval wordt neergezet.”
Voor bouwers die verder vooruit kijken. Het belangrijkste nieuws op het gebied van duurzaam bouwen, stikstof/PFAS, de energietransitie, klimaatadaptatie en circulair bouwen.
