Het probleem met diisocyanaten speelt in veel sectoren – van de bouw tot de automobielindustrie en van scheepswerven tot schoenenfabrieken. Ferdinandus: “Bij Toxic hebben wij de afgelopen twee jaar dan ook veel verschillende vragen gekregen over dit onderwerp. Van het inventariseren welke producten diisocyanaten bevatten, tot het opzetten en uitrollen van het beleid rond de verplichte trainingen.”
Gezondheidsrisico's niet te onderschatten
De impact van diisocyanaten op de gezondheid wordt vaak onderschat omdat ze voorkomen in producten die vaak, maar kortdurend worden gebruikt. Ook is de impact op de gezondheid vaak niet direct merkbaar, vertelt de veiligheidsdeskundige. Zo kan zelfs na jarenlang 'probleemloos' werken met deze stoffen plotseling een allergie ontstaan. “Met verregaande gevolgen voor de medewerker omdat diegene bij iedere blootstelling vanaf dat moment direct gezondheidsklachten zal krijgen.”
Begin met een grondige inventarisatie van alle PU-producten binnen de organisatie. Ga met leveranciers in gesprek over beschikbare alternatieven zonder diisocyanaten”
Ferdinandus gaat verder: “Diisocyanaten komen vaker voor dan men denkt – van spuitbussen met PUR-schuim tot verfproducten en zelfs in de lijm van veiligheidsschoenen. Nog zorgwekkender is dat vaak uit metingen blijkt dat de blootstellingsniveaus bij bepaalde toepassingen de grenswaarden fors overschrijdt. Zelfs bij kortdurende werkzaamheden. Ook ‘even’ iets afdichten of verlijmen, kan dus al een risico geven.”
Praktische beheersmaatregelen cruciaal
Belangrijk dus om werknemers tegen deze stoffen te beschermen, maar in de praktijk blijkt dat veel bedrijven te snel grijpen naar persoonlijke beschermingsmiddelen, terwijl de arbeidshygiënische strategie voorschrijft om de STOP-strategie toe te passen. “Hierbij neem je maatregelen volgens een vaste volgorde”, zegt Ferdinandus. “Begin met een grondige inventarisatie van alle PU-producten binnen de organisatie. Ga met leveranciers in gesprek over beschikbare alternatieven zonder diisocyanaten. Waar vervanging niet mogelijk is, overweeg dan de overstap naar uitgeharde materialen of ééncomponentproducten. Documenteer waarom bepaalde producten niet vervangen kunnen worden, dit is essentieel voor de RI&E.”
Technische maatregelen implementeren
“Als vervanging niet mogelijk is, overweeg dan technische maatregelen (ventilatie) om blootstelling via inademing te voorkomen. Laat een deskundige beoordelen waar plaatselijke afzuiging nodig is en waar ruimteventilatie volstaat. Let specifiek op werkzaamheden in kleine ruimtes, hier kunnen naast diisocyanaten ook drijfgassen gevaarlijk zijn. Zorg ook altijd voor een onderhoudsplan voor alle ventilatiesystemen en controleer regelmatig de effectiviteit.”
Organisatie van het werk
“Als vervanging en technische maatregelen niet mogelijk zijn, introduceer dan taakroulatie waar mogelijk en beperk zo de duur van de blootstelling. Ontwikkel ook een opleidingsplan dat voldoet aan de nieuwe wetgeving. Zorg voor een registratiesysteem van certificaten en plan tijdig herhalingstrainingen. Essentieel is ook een gezondheidsmonitoringsprogramma voor vroege detectie van sensibilisatie.”
PBM's als laatste barrière
Persoonlijke beschermingsmiddelen zijn altijd de laatste optie bij het kiezen van beheersmaatregelen, laat Ferdinandus weten. Ze zijn namelijk foutgevoelig, belastend voor werknemers, vereisen onderhoud en zijn vaak kostbaar. “Zijn alle andere stappen in de STOP-strategie onmogelijk? Stel dan een PBM-matrix op die specificeert welke beschermingsmiddelen voor welke werkzaamheden nodig zijn. Zorg voor een effectief uitgiftesysteem en regelmatige controle op correct gebruik. Door deze systematische aanpak kun je effectief beheersmaatregelen kiezen die voldoen aan de wetgeving én de gezondheid van de medewerkers beschermen.”
Beoordeel altijd of er nog een restrisico overblijft na het nemen van maatregelen, welke maatregel je ook kiest”
De veiligheidsdeskundige geeft laatste tips bij het toepassen van de STOP-strategie: “Schakel een arbeidshygiënist in voor je een maatregelen toepast. Diegene kan jouw keuze valideren of helpen bij het opstellen van een gedegen blootstellingsbeoordeling, eventuele metingen en het kiezen van de juiste beheersmaatregelen. Ten slotte, beoordeel altijd of er nog een restrisico overblijft na het nemen van maatregelen, welke maatregel je ook kiest.”
Nieuwe trainingsverplichtingen
De verplichte training voor het werken met producten met diisocyanaten betekent een extra administratieve last, maar vindt Ferdinandus noodzakelijk. “Zonder deze training mogen medewerkers niet meer met diisocyanaat-houdende producten werken. Na het volgen van de training zijn de certificaten vijf jaar geldig en moeten ze direct beschikbaar zijn bij controles door de Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA). Daarbij is het verstandig om in de stoffenregisters naast de CMRS stoffen (carcinogene, mutagene, reprotoxische en sensibiliserende stoffen), ook aan te geven welke stoffen diisocyanaten bevatten.”
Dit artikel is gesponsord door Toxic.
