Familiebedrijf Faay Vianen is gespecialiseerd in prefab wand- en plafondsystemen met de focus op wanden. De milieuvriendelijke prefab-elementen hebben een kern van vlas en een toplaag van gips. Faay maakt de modulaire biobased wanden met een kern van vlas als sinds 1972. De wanden zijn robuust, eenvoudig te monteren en circulair. Vlas neemt CO2 op en zorgt bovendien voor enorme stabiliteit en constructieve sterkte, hoge stootvastheid, bijzonder hoge schroefvastheid en een gezond en prettig binnenklimaat.

“De gebruiksmogelijkheden van deze wanden zijn heel breed”, zegt Johan Mellegers, director Sustainable Product Development van Faay. “De panelen zijn – mits niet verlijmd – demontabel en herbruikbaar. Een gebouw kan hierdoor mee veranderen met de conjunctuur. Het modulaire aspect maakt de wanden bijzonder geschikt zijn voor de herindeling van onder meer woningen, kantoren, scholen en winkelruimten.”

Enorme opgave

De bouwsector staat onder andere door de stikstofcrisis voor een enorme opgave. Niet alleen ligt er vanuit de overheid de ambitie om in 2050 met vijftig procent grondstoffen van eigen grond te werken, ook het tekort aan vaklieden speelt mee.

Mellegers: “De huidige prijsstijgingen dragen bij aan de bewustwording dat grondstoffen schaars zijn. Deze kwestie wordt de komende jaren steeds belangrijker. Kijk maar naar de oorlog in Oekraïne en de afhankelijkheid. Steeds meer bevolking met steeds meer welvaart zorgt voor steeds meer schaarste. Hoe zorgen we er dan toch voor dat we toegang hebben tot grondstoffen en tegelijkertijd de lokale economie stimuleren?”

Groene vlakte

Volgens Mellegers ligt het antwoord voor het oprapen. “Nederland is een grote, groene vlakte waar we hele vruchtbare grond hebben. Dat is uniek. Ook is het nog eens heel geschikt voor gewassen zoals vlas. Voor de landbouwsector zou de teelt van biobased materialen een paradigmaverschuiving kunnen zijn. In plaats van emissies uit te stoten, kan de sector bijdragen aan het uit de lucht halen van CO2.

Betere business case

Mellegers noemt de vleesindustrie als voorbeeld. “Tachtig procent van al het vlees is bedoeld voor export. Eigenlijk gaat dat ten koste van de leefomgeving. Het verbouwen van vlas, afgewisseld met andere gewassen, biedt dus voor die boeren een betere business case én een gezondere leefomgeving. Het zou heel mooi zijn als verschillende boeren in Nederland volledig of deels overstappen op het telen van dit soort gewassen en daarmee roteren op hun grond.”

Building Balance

Er gebeurt op dit gebied al veel, maar het moet wel sneller vindt Mellegers. “Building Balance is een landelijk transitieprogramma met als doel het gebruik van biogrondstoffen in de bouw versneld op te schalen. Het initieert en ondersteunt zelfstandige regionale en landelijke ketens om deze transitie te stimuleren en de transitie naar een circulaire en biobased bouweconomie met boeren te ontwikkelen. Daarbij zijn wij ook betrokken als eindgebruiker.”

Een ander voorbeeld van een goede ontwikkeling op het gebied van biobased bouwen zijn de gevels van het bedrijf Strotec. “Er worden huizen van stro gemaakt, met gevels van prefab houtskelet-elementen gevuld met geperst stro. Daar worden binnen weer Faay-wanden ingezet.”

Hernieuwbare grondstof

Mellegers leidde hiervoor verschillende innovatieprogramma’s van startups, maar koos bewust voor zijn huidige functie bij Faay. “Biobased leeft nu veel meer, maar heel weinig wat ontwikkeld wordt, krijgt ook echt een kans. Dit product heeft zich al bewezen, het bestaat al ruim vijftig jaar. Als we met dit soort toepassingen opschalen, kunnen we echt verschil maken.”

Dat komt volgens Mellegers door de eigenschappen van vlas. “Het is een mooie hernieuwbare grondstof en de plant groeit in Nederland, België en Frankrijk. Dat maakt de bouw gelijk minder afhankelijk. Het is bovendien veel lichter dan bijvoorbeeld spaanplaat en het is heel sterk. Onze modulaire wandsystemen zijn makkelijk droog te monteren.”

Hergebruiken

Bovendien zijn de grondstoffen te hergebruiken en te recyclen. “Van een aantal grote retailers krijgen wij de wanden terug na de levenscyclus in de winkel. Het is een levenscyclus van re-use naar recycle. Het belangrijkste is dat je grondstoffen niet verbrand. Als we de CO2-uitstoot willen stoppen, moeten wij stoppen met restmaterialen verbranden. Dit product is volledig circulair.”

Schone bouw

Mellegers pleit voor schone bouw. “Als je bouwt wil je dat doen met grondstoffen die gezond zijn. Biobased grondstoffen zijn per definitie hernieuwbaar en onuitputtelijk. Daarbij leggen planten en bomen in hun groeiproces CO2 vast in plaats van dat ze het uitstoten zoals bij de productie van andere materialen. Groenere materialen als Faay-wanden zijn er niet verkrijgbaar. Het is de perfecte manier is om natuurlijke productie uit eigen omgeving in te zetten die her te gebruiken is en recyclebaar. Dat is het ideale plaatje.”

Losmaakbaarheid

Volgend jaar introduceert Faay bovendien een nieuwe productielijn die afvalloos produceert. “De vlasplaten worden op maat afgezaagd en de restanten worden via een speciale techniek weer aan elkaar bevestigd. Sowieso wordt het product op maat geleverd, waardoor de montage 50 procent sneller gaat dan bij andere plaatmaterialen”, legt Mellegers uit.

Toekomstige aanpasbaarheid

Biobased en circulair bouwen vraagt een andere denk- en werkwijze van aannemers en architecten. Losmaakbaarheid wordt bijvoorbeeld een belangrijk thema. “Architecten kunnen, door gebouwen in uniforme stramienmaten en losmaakbaar te ontwerpen, al rekening houden met de toekomstige aanpasbaarheid naar een andere functie of indeling. Door biobased te ontwerpen en te bouwen, kan de sector vanuit een intrinsieke motivatie met de juiste materiaalkeuzes bijdragen aan de verduurzaming van Nederland en daarmee dus deel worden van de oplossing”, besluit Mellegers.

Grootste van Nederland

Een voorbeeld van een project waar Faay bij betrokken is, is nieuwbouwproject M’DAM in Monnickendam. Dit is een van de meest circulaire en het grootste massief houten woongebouw van Nederland. Het is ontworpen op basis van het FinchBuildings-concept en gedachtegoed. Bij FinchBuildings geloven ze in houten gebouwen als de oplossing tegen klimaatverandering. De gebouwen zijn modulair ontwikkeld en kunnen zich aanpassen naar omgeving en omstandigheden.

Het woningbouwplan omvat 62 koop- en huurappartementen; gelijkvloers, extreem energiezuinig en gemaakt van eerlijke materialen. De Groot Vroomshoop is verantwoordelijk voor de engineering, productie en realisatie. In de fabriek in Enschede worden alle modulaire houten appartementen industrieel geprefabriceerd.

Faay produceert voor dit project de niet-dragende binnenwanden. De gebruikte Faay scheidingswanden hebben een kern van vlas en zijn speciaal voor dit project aan weerszijden voorzien van een sterke en stootvaste toplaag van Rigidur.

Verder is elk element standaard voorzien van twee geïntegreerde sleuven voor elektra en/of datacommunicatieleidingen en zijn de wandcontactdozen in het werk gefreesd en ingebouwd. Alle wanden zijn vervolgens per woning gepakketteerd, gelabeld en vervoerd naar De Groot Vroomshoop in Enschede.

Opvang voor vluchtelingen

Een andere project is te vinden in Bergschenhoek. Daar worden 132 woningen gerealiseerd voor de opvang van Oekraïners. C3 Living bouwt de woningen in prefab modules met prefab wand- en plafondelementen van Faay Vianen. Als basis voor de woningen gebruikt C3 Living een open stalen frame.

Elke unit wordt rondom ingevuld met wanden en een vrijdragend plafond van Faay. Daar wordt een buitenwand van sandwichpanelen omheen geplaatst. Voor de binnenwanden wordt de niet-dragende binnenwand VP54 gebruikt met een kern van vlas en aan beide zijden voorzien van een gipskartonplaat. De wand is slechts 54 mm dik, wat centimeters scheelt in ruimte ten opzichte van andere wandsystemen.

Nieuw in het project Bergschenhoek is de productie van prefab dagkanten door Faay. Ook voor Faay is dat relatief nieuw. Het bedrijf leverde tot nu toe alleen geïsoleerde dagkanten voor het voorzetwandsysteem W’all-in-One. Voor Bergschenhoek was de pir-isolatie niet nodig. Deze oplossing scheelt C3 Living productietijd.

Dit artikel is gesponsord door Faay.