Waarom eigenlijk die combi, directeur en vakman/specialist?
“Heel simpel: ik vind techniek prachtig, dus ik denk graag mee over innovatieve oplossingen. Ooit heb ik weg- en waterbouwkunde gestudeerd, maar daar was geen werk in te vinden. Via een baantje als dakdekker ben ik voor mezelf begonnen, en op een gegeven moment werd ik gewezen op de mogelijkheid om Stein over te nemen. Dat heb ik gedaan, maar ik moest nog wel even een aantal diploma’s halen, op het gebied van gas, water en verwarming. Dat heb ik in de avonduren en op de zaterdagen gedaan. Sindsdien ben ik directeur en vakman/specialist tegelijk.”
Sinds wanneer doe je ook warmtepompen?
“‘Dat is nu zo’n zes jaar geleden begonnen. Een klant had een zwembad bij zijn woning. Zijn probleem betrof het energieverbruik van het zwembad, maar vooral de woonkamer met vide. Die kreeg hij maar niet warmgestookt. Ik heb toen een warmtepompinstallatie geïnstalleerd, met één groep voor het zwembad en eentje voor de vloerverwarming in de woonkamer. Alles werd heerlijk warm en deze klant had zijn investering in de warmtepomp al na 1 jaar terugverdiend.”
Wat zie je als grootste ontwikkeling bij warmtepompen?
“Het is vooral de techniek die zich in razend tempo ontwikkelt. Het rendement, dat met COP (Coefficiency Of Performance) kan worden gemeten, wordt steeds beter. Tien jaar geleden hadden warmtepompen nog een COP van 2, wat betekent dat hij 2 kilowatt aan warmte opwekt voor elke kilowatt die hij gebruikt. Tegenwoordig is een COP van 4 of 5 gebruikelijk. De kunst is om met een zo laag mogelijke temperatuur de warmte goed te verdelen. Zo kun je woningen met warmtepompen prima verwarmen.”
Bio Maarten Kruitwagen
Leeftijd: 59 jaar
Werkzaam bij: Stein Installaties in Arnhem
Hoe zit het met aspecten als prijs en dergelijke?
“Je leest vaak dat warmtepompen steeds goedkoper zullen worden. Nou, mijn verwachting is dat niet. Dat heeft ermee te maken dat de warmtepompen al heel wat jaren worden gemaakt, in grote hoeveelheden, dus die kunnen niet of nauwelijks goedkoper. Ik zie dus niet in welke prijswinst er te behalen is. Waar warmtepompen wel kunnen verbeteren, behalve de genoemde techniek, is op het gebied van geluid. Ze kunnen nog een stuk stiller worden. Het nadeel van de warmtepompen is en blijft echter de ruimte die ze innemen.”
Wat bedoel je daarmee?
“Eigenlijk moet je eerst de twee typen warmtepompen onderscheiden: de warmtepomp die warmte uit de lucht haalt en de warmtepomp die warmte uit de grond haalt. Die laatste vergt behoorlijk wat aanpassingen binnen, je moet immers een aantal leidingen de grond in boren tot soms wel 120 meter diepte. Maar vooral in de woning neemt de warmtepompinstallatie veel ruimte in. Het zijn best grote installaties, die ook nog eens – door hun relatief lage vermogen – een boiler én een buffervat ernaast nodig hebben. Dan heb je het over een boiler van 250 liter, die plaats je alleen niet zo makkelijk in een appartementje in een binnenstad. Ik verwacht best veel van warmtepompen, maar minder in de steden.”
Wat is een bijzonder warmtepomp-project dat je hebt uitgevoerd?
“Dat is denk ik een passagiersschip geweest dat op de Rijn vaart. Terwijl het in Dodewaard op de werf lag, hebben we er een warmtepomp geplaatst, en wel op een bijzondere manier. Er is een gat in de boot gemaakt waar een warmtewisselaar in is gezet. Die, en dat is het interessante, gebruikt nu rivierwater als bron.”“Techniek is zo’n leuk vak, het is afwisselend, het is dynamisch, het is niet meer zo zwaar als vroeger, maar bovendien: het geeft heel veel voldoening om iets te maken” ”
Tot slot even de pet van vakman/specialist af, en die van directeur op. Wat zijn momenteel de grootste uitdagingen waar je mee te kampen hebt?
“Uiteraard het enorme tekort aan personeel. Daar is al veel over gezegd en geschreven, maar toch snap ik werkelijk niet dat dat tekort er is. Techniek is zo’n leuk vak, het is afwisselend, het is dynamisch, het is niet meer zo zwaar als vroeger, maar bovendien: het geeft heel veel voldoening om iets te maken. Je helpt er direct mensen mee. Hoe kunnen veel mensen dan toch voor een kantoorbaan kiezen? Iets anders wat me zorgen baart, is het tekort aan kennis. Ik kom wel eens bij klanten en dan hoor ik dingen over warmtepompen die door andere installateurs zijn gezegd, ongelofelijk. Die raden een warmtepomp bijvoorbeeld af, zeggen dan dat de betreffende woning nooit warm te krijgen is met een warmtepomp. Geloof me, in acht van de tien gevallen is die woning gewoon prima geschikt.
INSTALLATIEBEDRIJF STEIN
Officieel bestaat installatiebedrijf Stein uit Arnhem sinds 1905, maar feitelijk al veel langer. Maarten Kruitwagen legt uit hoe dit precies zit: “Eigenlijk bestaan we al meer dan 200 jaar, maar toen bestond de Kamer van Koophandel nog niet. 1905 is aangehouden als onze oprichtingsdatum, omdat de heer Stein het bedrijf toen heeft overgenomen.”
Intussen is Stein uitgegroeid tot allround installatiebedrijf, dat alle disciplines beheerst: alle soorten verwarming, gas, water, luchtbehandeling, riolering en sinds kort ook elektra. Kruitwagen: “Door de opkomst van warmtepompen is het handig dat we ook elektra kunnen plaatsen. Nu bieden we onze klanten dan ook een heel breed palet diensten aan.”
Kruitwagen nam het bedrijf dertig jaar geleden van de heer Stein over. Hij heeft nu in totaal 22 mensen in dienst. “Onder wie, en dat is toch wel bijzonder, een vrouwelijke stagiair-werkvoorbereider.”
