Mebin: Ronel Dielissen-Kleinjans
De 32 Nederlandse betoncentrales van Mebin worstelen al maanden met de
extreem lage rivierwaterstand. Voor aanvoer van zand en grind zijn ze vooral aangewezen op binnenvaartschepen, maar die varen hooguit halfvol.
Het – dure – alternatief is rijden met vrachtauto’s, maar daarmee komt de volgende kopzorg in beeld: het personeelstekort. Waar moet je de mensen vandaan halen om grondstoffen over de weg aan te voeren als het over de rivier niet meer kan? “Ik heb zoiets nog nooit meegemaakt: een voorjaar, zomer en halve herfst zonder regen”, zegt algemeen directeur Ronel Dielissen-Kleinjans. “Dit is een exceptioneel jaar.”
Mebin heeft zijn aanvoerkosten al met veertig tot vijftig procent zien stijgen. De laagwatertoeslagen lopen op tot 8,50 tot 10 euro extra per ton. Dit percentage is afhankelijk van waar het vandaan moet komen. Sinds half juni moeten twee schepen het werk van één doen, wegens onvoldoende diepgang. “Op sommige plaatsen in Duitsland is het waterpeil nog maar 41 centimeter. Daar is varen niet meer mogelijk. Het móet gewoon gaan regenen, anders komt alles tot stilstand.”
Vooral de aanvoer van grind is lastig. Zand is in Nederland wel voorradig – hoewel sommige zandputten nu droogvallen. Als er een schip binnenkomt en de lading wordt verwerkt, vliegt de mortel meteen weer aan de andere kant de deur uit. Het is dringen voor bouwers. Dielissen: “Iedereen wil op vrijdag storten, dan kan het beton het hele weekeinde uitharden.”
Mebin heeft nog geen ‘nee’ hoeven te verkopen, maar dat zal niet lang meer duren als het in Duitsland zo blijft. Daarom worden via de HeidelbergCement Group andere landen ingeschakeld. “Mijn advies is zo vroeg mogelijk mortel te bestellen. Dan heb je de meeste kans om het op tijd te krijgen.”
Dielissen blijft ondertussen realist. “Het zal wel een keer weer gaan regenen. Wat dat betreft baren de tekorten op de arbeidsmarkt meer zorgen.” De bemensing van de 270 truckmixers kost nu al grote moeite. Babyboomers houden ermee op, jongeren zijn moeilijk te porren voor een baan in de betonsector. Mebin is een campagne begonnen om personeel te werven: chauffeurs, maar ook plant operators en ander gekwalificeerd personeel. Ze houdt haar hart vast voor volgend jaar. Dan wordt het nóg drukker met projecten als de Blankenburgtunnel, A13/A16, Afsluitdijk en diverse hoogbouwprojecten. “Op piekmomenten gaat het vastlopen als er niet een heleboel mensen bij komen.”
Betoncentrale Twenthe: Ben Rodenhuis
Ook de betoncentrales in het oosten van het land schreeuwen om regen, anders vrezen ze rampzalige betontekorten. Ze hebben de mortelprijs al moeten verhogen. “We liggen iedere dag op de knieën dat het gaat regenen.”
Ben Rodenhuis is namens het AGAR-concern directeur van de Betoncentrales Twenthe, Diamant, Drenthe, Eemsmond en Nederrijn. Die krijgen hun materialen via de regenrivieren de Rijn en de IJssel. Wegens de extreem lage waterstand varen de schepen al maanden met halve vracht of minder. “Als ik soms naar onze voorraden kijk, denk ik: dat moet geen week meer duren. Dan komt er weer een scheepje binnen”, zegt Rodenhuis. “Er komt een moment dat we geen beton meer kunnen maken.”
De eerste maanden namen de centrales alle kosten voor eigen rekening. Sinds 1 september geldt een ‘laagwatertoeslag’ van 3 euro per kuub betonmortel. “Die dekt de kosten niet. Als het laagwater aanhoudt, moeten de prijzen verder omhoog.”
Dat gaat met pijn in het hart, want Rodenhuis begrijpt dat bouwers met aangenomen werken prijsverhogingen niet aan hun klant kunnen doorbelasten. “Ik spreek soms aannemers die zeggen: in de crisis was het beter dan nu.”
Zijn grote zorg is dat er onvoldoende regen valt voor december. “Daarna valt er alleen maar sneeuw. Dan moeten we tot maart, april wachten tot het rivierwaterpeil weer stijgt. Dan valt alles stil.”
Zijn er geen alternatieven? “Ja, graniet. Maar dan heb je het over heel andere kosten, want dat komt uit Schotland of Noorwegen. Dan is er alleen nog beton voor wie het wil betalen.”
Het grondstoffentekort komt bovenop het personeelstekort. “We kunnen haast geen goede werknemers krijgen. Onze mensen worden weggekocht” Dat geldt niet alleen voor de chauffeurs van de circa zeventig betonmixers. “Hier in het oosten zitten nog wel boerenzoons die willen werken.” Betontechnologen, laboranten en planners zijn ook lastig te vinden. Bij betonpompbedrijf Nijwa, waarvan hij eveneens directeur is, staan af en toe pompmachines stil door gebrek aan machinisten.
Vooral op piekmomenten voor het weekend is het behelpen. Vallen daarover geen afspraken te maken met bouwers? Rodenhuis: “Tijdens de vorige bouwhausse rond 2007 hebben we geprobeerd met kortingen op maandag en dinsdag meer spreiding te krijgen. Maar 250 euro meer of minder voor een paar ton mortel zegt een aannemer niks. Die wil gewoon maandag ontkisten.”
