In slechts een paar maanden tijd is de bouwwereld volledig gekanteld. Daar waar hoofdaannemers het tot krap een jaar geleden nog voor het zeggen hadden, zijn nu de onderaannemers - veelal gespecialiseerde mkb’ers en zzp’ers - de baas. Door de grote tekorten aan goede metselaars, tegelzetters, stukadoors, timmermannen en loodgieters zijn de wachttijden enorm opgelopen en de prijzen de pan uit gestegen. Daar zijn opdrachtgevers en consumenten weliswaar de dupe van, maar de gespecialiseerde aannemers hoor je niet klagen. Of het moet zijn dat ze het zo druk hebben.
'Grotere aannemers betalen minder en vooral te laat'
Vrijdagmiddag. Bij de Haarlemse vestiging van Bouwmaat is het druk. Op de parkeerplaats staat een 15-tal busjes en er zijn geen karretjes meer te krijgen om bouwmaterialen i de winkel op te vervoeren.
“Ik zit voor de komende vier maanden vol”, zegt Robin Kok. Kok heeft een timmer- en stukadoorsbedrijf en werkt vooral voor particulieren. “Al wordt ik soms wel eens ingehuurd voor het plaatsen van kozijnen in een rijtje nieuwbouwwoningen, maar die klussen laat ik tegenwoordig vaker schieten. Grotere aannemers betalen minder en vooral te laat. De aantrekkende huizenmarkt en de krapte maken dat particulieren veel makkelijker de portemonnee trekken. Ze hebben net een huis gekocht en willen niet drie of vier maanden wachten tot ik ze kan helpen. Nou, sneller kan wel, maar dat kost meer”, grijnst hij terwijl hij een stapel gipsplaten in zijn bus laadt.
Even verderop brengt René Lamerus een gehuurde betonmolen terug bij verhuurbedrijf Boels. Hij heeft een zelfde verhaal als Kok. “Ik kan het me permitteren om de grotere klussen af te zeggen. Dat was een paar jaar terug ondenkbaar. Toen pakte ik alles aan om dat je nooit wist of en voor hoe lang je werk had. Nu hoef ik alleen de telefoon maar op nemen om weer een klus binnen te halen. En ik kan eindelijk weer vragen wat ik echt waard ben. Drie jaar geleden stond ik te stucen voor twee tientjes per uur. Nu krijg ik weer 35 euro.”
'Zzp'ers kunnen eindelijk weer investeren'
De verhalen van de vakmannen worden bevestigd door Ton van den Berge, directeur van CBBS Salarisservice dat al jarenlang onderzoek doet naar beloning in de bouw. ““In veel regio’s hebben zelfstandigen jarenlang voor 15 of 20 euro per uur moeten werken. Nu kunnen zij weer 35 euro of meer vragen. Hierdoor kunnen ze eindelijk investeren in een nieuwe bedrijfsauto of een arbeidsongeschiktheidsverzekering. Dat is positief.”
Jan van der Klauw van het gelijknamige onderhoudsbedrijf grinnikt als hem voor de stelling met ijzerwaren en bevestigingsmaterialen wordt gevraagd of hij profijt heeft van de krapte op de markt. “Jazeker heb ik daar profijt van. En het voelt ook als gerechtigheid, meneer. In 2010 ben ik door een grote aannemer na een jarenlang dienstverband op straat gezet. Dat voelde onrechtvaardig, ondanks dat ik ook wel begrip kon opbrengen voor de situatie. Er was gewoon geen werk meer. Nergens. Ik heb een paar maanden stom voor me uit zitten staren en ben toen noodgedwongen voor mezelf begonnen. En dan doe je dus al snel hetzelfde zware en smerige werk dat je al jarenlang met veel plezier doet, maar dan voor een fooitje. En ook nog zonder een pensioen of arbeidsongeschiktheidsverzekering. Man, ik was blij dat mijn vrouw een baan had. Maar de tijden zijn veranderd. Ik hoef nu nergens meer mijn handje op te houden. Ik kan zelfs nee zeggen. En dat gebeurt regelmatig. Ja hoor eens, als het gras bij de buren groener is , dan ben je toch gek als je nu niet pakt wat je kan pakken?”
Hausse trekt jongeren aan
De vakmannen op de parkeerplaats bij de Haarlemse vestiging van Bouwmaat verwachten dat de gouden tijden nog wel even voortduren. “Ik kan zo een half jaar vooruit”, zegt Van der Klauw. “Alleen al via Werkspot.nl krijg ik iedere week twee aanvragen binnen”, beweert Lamerus.
Van der Klauw signaleert nog een voordeel aan de huidige hausse in de bouw: de sector wordt er aantrekkelijker door om voor te werken. “Ik zou best een paar leerlingen bij me aan het werk willen hebben. Ik wordt ook een dagje ouder, nietwaar. Maar waar vind je die gasten tegenwoordig? Omdat er in de bouw jarenlang geen droge boterham te verdienen was, bleven de bouwopleidingen leeg. Maar nu iedereen kan zien dat er weer een beetje normaal verdiend kan worden, zul je zien dat er steeds meer jonge jongens timmerman, schilder, stukadoor of stratenmaker willen worden. En dan niet eens alleen bij kleine bedrijven, want ik denk dat de lonen bij de grote aannemers ook zullen stijgen.”
'Er gaat weer veel zwart geklust worden'
Toch zijn er wel degelijk zorgen. “Die verdomde BTW hè ... prevelt Kok. Stukadoors vallen onder het lage BTW-tarief. Als dat - zoals het nieuwe kabinet heeft aangekondigd - van 6 procent naar 9 procent stijgt, betekent dat voor de meeste van mijn klanten een belastingverhoging van 50 procent. Want particulieren kunnen geen BTW terugvragen. Ik zeg niet dat ik het ga doen, maar ik kan je op een briefje geven dat er weer heel veel zwart geklust gaat worden.”
“Ach, ik weet het niet”, zegt Lamerus. “Het scheelt een eurootje per uur. De meeste van mijn opdrachtgevers kunnen dat wel missen. Ik was sowieso van plan mijn uurloon per 1 januari nog eens te verhogen. Dat scheelt een hoop telefoontjes onder werktijd. Want er zijn dagen dat ik niet aan normaal werken toekom. Een secretaresse? Nee, daar begin ik niet aan. Die moet je ook doorbetalen als ze ziek, zwak of misselijk is.”
