Als branchevereniging voor de Nederlandse kalkzandsteenfabrikanten en -leveranciers heeft de VNK een duidelijke voortrekkersrol bij het streven naar verduurzaming. Bestuursvoorzitter Erwin Lokkerbol ziet in het recente NIBE-onderzoek dan ook een bevestiging van de al veel langer bekende kwaliteiten van kalkzandsteen.
Bouwen met kalkzandsteen is nu al de meest economische keuze”
NIBE vergeleek bij drie woningtypen (vrijstaand, rijtjeswoning en appartement) de milieu-impact van de woningscheidende wanden en binnenspouwbladen. Van prefab beton, gietbeton, keramiek, houtskeletbouw en kalkzandsteen werden zowel de Milieukosten Indicator (MKI) als de Milieuprestatie Gebouwen (MPG) uitgerekend.
Kalkzandsteen onbetwiste winnaar
Zowel bij de rijtjeswoningen als de appartementen is kalkzandsteen de onbetwiste winnaar. Bij vrijstaande woningen gaat kalkzandsteen nagenoeg gelijk op met houtskeletbouw en is er een fors verschil met prefabbeton en keramische materialen.
NIBE keek op verzoek van de VNK ook naar de Global Warming Potential, één van de elf milieueffecten die in het kader van klimaatverandering een eigen eenheid heeft, in dit geval kg CO2 eq(uivalent). De NIBE-analyse toont daarbij aan dat woningscheidende wanden van kalkzandsteen in vergelijking met de andere bouwsystemen een lage kg CO2 eq bevatten. De overall conclusie luidt dan ook: “Kalkzandsteen levert in vergelijking met andere bouwmethoden de beste milieuprestatie voor een woning.”
Product van eigen bodem
Edwin Lokkerbol constateert dat weinig mensen weten hoe kalkzandsteen wordt gemaakt en welke impact dat heeft. “Omdat de basismaterialen uit onze directe omgeving komen en de productie ook in ons land plaatsvindt, zijn we niet afhankelijk van geopolitieke invloeden. We zien bij aardgas hoe belangrijk dat is voor de leveringsstabiliteit.”
Kalkzandsteen wordt gemaakt uit een mengsel van zand, water en een beetje kalk. Dat mengsel wordt in een vorm geperst en onder stoomdruk verhard tot een steen, blok of groter element. Voor die verhardingsfase is een beperkte hoeveelheid energie nodig in de vorm van aardgas, maar inmiddels wordt gekeken naar andere methoden om de CO2-footprint verder te verlagen.
Zonnepanelen en windmolens
“Bij de productie willen we richting 2030 investeren in een omschakeling naar bijvoorbeeld elektrisch verhitten van de stoomketels”, gaat Edwin verder. “We hopen daarbij wel dat de voorspelde en soms al actuele netwerkcongestie ons niet in de wielen gaat rijden. Grondposities zijn daarom van groot belang voor aanvullende velden met zonnepanelen en de plaatsing van windmolens. De continuïteit van stroomlevering is immers cruciaal voor productielocaties. Zo zijn de leden van de VNK ieder op hun eigen wijze bezig met het noodzakelijke energiemanagement bij de productie van kalkzandsteen.”
CO2-footprint verder verlagen
Ook op de bouwplaats en tijdens het transport zijn verbeteringen mogelijk, zo vertelt Edwin: “Wij willen niet alleen de CO2-footprint van het productieproces maar van het gehele bouwproces verder verlagen. Enerzijds door emissieloos bouwen en het transporteren met elektrisch aangedreven machines en voertuigen. Anderzijds is er rond het product kalkzandsteen ook nog het nodige te regelen.”
Zo maken maakt VNK bijvoorbeeld afspraken met toeleveranciers over de inkoop van kalksoorten met lagere CO2-footprint. “Ook werken we al met elektrisch aangedreven cutterzuigers in onze zandwinputten. Meer circulariteit bereiken we door met gemeenten en opdrachtgevers in gesprek te zijn over een hoger percentage recyclinggranulaat. Alles is erop gericht om circulairder en emissielozer te worden en dat begint goed te lukken.”
Nog efficiënter bouwen
Bouwen met kalkzandsteen is nu al de meest economische keuze, maar het kan nog beter, aldus Edwin. “Nu al worden woningen met kalkzandsteen dankzij BIM als legoblokken in elkaar gezet. Het is een vorm van prefabbouwen geworden, maar het kan nog efficiënter. Ook de combinatie kalkzandsteen en biobased materialen is goed te realiseren, bijvoorbeeld met houtskeletbouw.”
Edwin filosofeert tot slot nog even een flinke stap verder: “Wat te denken van alles-in-éénfabrieken, waarin fabrikanten vanaf de grondstoflevering tot de realisatie van complete woningpakketten slim samenwerken. Ik vind dat een interessante gedachte.”
Meest economische keuze
Met dezelfde uitgangspunten als NIBE bekeek bouwkundig adviesbureau AACON de financiële kant van woningbouw met kalkzandsteen. Daarbij is de regelgeving aangehouden die het Bouwbesluit voorschrijft met betrekking tot constructieve veiligheid, geluidwering en dergelijke.
AACON keek specifiek naar het complete casco van drie type woningen met verschillende materialen voor de wanden, de beganegrondvloer en de verdiepingvloer. In alle gevallen komt kalkzandsteen daarbij als meest economische keuze uit naar voren, met verschillen van meer dan vijfduizend euro per woning. Ook qua bouwsnelheid scoort kalkzandsteen vergelijkbaar of soms zelfs beter dan de andere bouwmaterialen.
De VNK concludeert dan ook op basis van beide onderzoeksrapporten: “Duurzaam en betaalbaar bouwen doe je met kalkzandsteen.”
Dit artikel is gesponsord door VNK.
