Het instituut keek naar het beleid van de minister tussen 2019 en eind 2021. Conclusie: genomen maatregelen dragen nauwelijks bij aan een oplossing voor het tekort aan netcapaciteit.
“Het beleid van de minister voor Klimaat en Energie om de problemen met de netcapaciteit te verminderen, beoordelen wij als zorgelijk", aldus de Algemene Rekenkamer.
Tempo niet bijbenen
En dat terwijl de noodzaak voor uitbreiding van het elektriciteitsnet afgelopen maanden alleen maar is toegenomen, mede door de plannen om minder Russisch gas te importeren.
Al langere tijd luiden netbeheerders de noodklok. Bedrijven en burgers wekken zelf steeds meer elektriciteit op en leveren dat terug aan het net. Ook groeit het elektriciteitsgebruik, bijvoorbeeld door elektrisch rijden en het verwarmen van woningen met een warmtepomp.
Daar is het elektriciteitsnet niet op berekend, maar netbeheerders kunnen het niet snel genoeg uitbreiden. Dit duurt lang, vanwege ruimtelijke inpassing, zorgen voor draagvlak, grondwerving en besluitvormingsprocedures. Bij hoogspanningsnetten kan de doorlooptijd zelfs oplopen tot ruim tien jaar.
Daarnaast kampen de netbeheerders met een tekort aan vakmensen. Voor de uitbreidingen tot 2025 zijn nog zesduizend tot achtduizend mensen nodig.
Klimaatdoelen onhaalbaar
De problemen belemmeren de energietransitie, stelt de Rekenkamer, en de klimaatdoelen van 2030 worden vrijwel onhaalbaar. Ook het afstappen van Russisch gas wordt onwaarschijnlijk.
Niet alleen de energietransitie komt in gevaar, de problemen hebben ook impact op de nieuwbouw. De gemeente Amsterdam waarschuwde vorig jaar al dat plannen voor de bouw van 25.000 woningen vertraging oplopen.
En deze week werd bekend dat de gemeente de vestiging van een nieuwe kabelfabriek misloopt. De fabriek van technologiebedrijf TKH Group wijkt uit naar de Eemshaven in Groningen, omdat er geen stroomaansluiting in Amsterdam is.
Prioriteit doelen
Volgens de Rekenkamer zijn vergaande keuzes over de verdeling van de schaarste op het net onvermijdelijk, totdat het net versterkt is. De minister moet ook keuzes maken in welke overheidsdoelen, die de vraag naar meer netcapaciteit vergroten, voorrang moeten krijgen. Dat geldt ook voor de doelen van het ministerie zelf.
Zo constateert de Rekenkamer dat er nog weinig maatregelen zijn die de vraag naar netcapaciteit beperken, maar dat de minister wel inzet op subsidies zoals de salderingsregeling. Die draagt juist bij aan de vraag op net net.
De minister moet dus duidelijk communiceren over keuzes, zodat het parlement, bedrijven en burgers weten hoe het kabinet wil omgaan met het tekort aan capaciteit op het elektriciteitsnet.
Voorrang op het net
Ook beveelt de Rekenkamer aan om in gesprek te gaan met de Europese Commissie. Door Europese regelgeving is het nu voor netbeheerders niet mogelijk om bepaalde partijen voorrang op het net te geven, en anderen juist vertraging.
De Rekenkamer verwacht dat er ruimte is voor aanpassing in die regelgeving, omdat in andere Europese landen dezelfde problemen spelen.
Lees ook:
